تفاوت بورس و فرابورس

هشت تفاوت اصلی بازار بورس و فرابورس

(همراه با جدول تفاوت این دو بازار در شرایط پذیرش شرکت‌ها)

تعریف فرابورس چیست؟

تا قبل از راه‌اندازی فرابورس، دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبود. فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد شد تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.

فرق بورس و فرابورس به زبان ساده

فرابورس، بازاری برای معامله اوراق بهادار) مشابه بورس اوراق بهادار تهران) است. با این تفاوت که فرابورس نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC  نیز گفته می‌شود.

همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوت‌های اندکی بین فرابورس با بورس تهران وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.

تفاوت های اصلی بورس و فرابورس:

۱-فرابورس دارای پنج بازار (بازار اول، دوم، سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است.

پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد.

بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.

در مقابل بازار بورس به‌طورکلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود.
به‌عبارتی‌دیگر تشکیل این دو بازار به نحوی عملکرد فعالین را مشخص خواهد کرد؛ به این طریق که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد خوبی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم عملکرد خوبی از خود ارائه دهد به بازار اول منتقل خواهد شد.
ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت‌بخش عمل نکند از بازار اخراج خواهد شد.

۲- حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکت‌های بازار فرابورس ۵ درصد است.و همچنین حجم‌ مبنا در این بازار برابر یک است.

۳- تفاوت در فرآیند پذیرش: بر اساس بند ب ماده ۱ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید سهام شناور آزاد بخشی از سهام شرکت است که دارندگان آن همواره آماده عرضه و فروش آن سهام می‌باشند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.

موارد زیر نیز از جمله تفاوت‌های بورس و فرابورس به شمار می‌رود:

 

۴- بازار فرابورس مکان فیزیکی متمرکز و خاصی ندارد که معامله گران یا متخصصین همچون بورس های کلاسیک گرد هم آیند.

۵-  قوانین استاندارد اقلام مورد مبادله در بازار فرابورس انعطاف پذیر می باشند و قوانین معمولاً ناشی از توافق طرفین می باشد.

۶- ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است.

۷-  در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می گردد مزایایی از قبیل شفافیت قیمت ها و کاهش ریسک وجود ندارد.

۸-  سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات ۲۴ ساعته را امکان پذیر می نماید که بدون شک، در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای محسوب شده و برای داد و ستد کنندگان از قاره های مختلف نیز، شکل تفاوتهای سازمانی بین قاره ها را از بین می برد.

شباهت‌های بورس و فرابورس:
بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند. این موارد از جمله موارد زیر می‌باشند:

۱-تامین مالی آسان و ارزان

۲- افزایش نقد شوندگی سهام

۳- بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس

۴- نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه

۵- شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس

۶- اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه

۷- بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی

۸- معرفی شرکت و محصولات به طیف وسیعی از اقشار جامعه و افزایش اعتبار شرکت
۹- پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

 

نحوه انجام معامله در دو بازار

نحوه انجام معامله در بازار بورس بدین طریق است که کارگزاران متولی اصلی انجام معاملات در این بازار هستند. این کارگزاران که دارای مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار هستند، نقش نماینده خریدار و یا فروشنده را ایفا می‌کنند. سرمایه‌گذار می‌تواند برای معاملات اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیار‌هایی از قبیل: انجام به‌موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و نحوه ارائه خدمات جانبی انتخاب نماید.

در مقابل سرمایه‌گذاران (حقیقی یا حقوقی) برای انجام معاملات سهام یا سایر اوراق بهادار پذیرفته‌شده در فرابورس باید از طریق یکی از کارگزاران فرابورس اقدام کنند.

شرکت‌های کارگزاری فرابورس مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار را داشته و عضو کانون کارگزاران هستند؛ سرمایه‌گذاران می‌توانند از بین آن‌ها یکی را (با توجه به معیارهایی، چون توانایی انجام به‌موقع سفارشات و به بهترین قیمت در کنار خدمات جنبی، چون آموزش و تحلیل،) انتخاب و درخواست‌های خود را برای انجام معاملات به آن‌ها ارائه کنند. کارگزاران به‌عنوان حلقه واسط بین خریدار و فروشنده عمل کرده و تمام خریدوفروش‌های سهام و اوراق بهادار در فرابورس از سوی آن‌ها انجام خواهد شد.
لازم به ذکر است که در هر دو بازار کارگزاران بر اساس کدی که به آن‌ها تعلق می‌گیرد، وارد معامله می‌شوند.

در کدام بازار سرمایه‌گذاری کنیم؛ بورس بهتر است یا فرابورس؟

شرکت‌هایی که شرایطشان برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار دشوار است می‌توانند به سهولت در بازار فرابورس

وارد شوند. همان‌طور که گفته شد بر اساس مقررات، کلیه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.

شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس مطابق جدول زیر است:

شرایط پذیرش بازار بورس بازار فرابورس
تابلوی اصلی بازار اول تابلوی فرعی بازار اول بازار دوم بازار اول بازار دوم
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰ میلیارد تومان ۵۰ میلیارد تومان ۲۰ میلیارد تومان یک میلیارد تومان ۱۰۰ میلیون تومان
حداقل سهام شناور ۲۰ درصد ۱۵ درصد ۱۰ درصد ۱۰ درصد پنج درصد
حداقل تعداد سهام‌داران هزار نفر ۷۵۰ نفر ۲۵۰ نفر ۲۰۰ نفر
حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه سه سال سه سال دو سال حداقل دو سال اززمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد حداقل یک سال از تاسیس آن گذشته باشد
زیان انباشته نداشته باشد نداشته باشد نداشته باشد نداشته باشد برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۳۰ ۲۰ ۱۵ ۱۵
سودآوری سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد

ارسال پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *